Jak powstało nasze muzeum

Przy ulicy Małe Garbary 19 w Toruniu otworzyliśmy pierwsze w Polsce „Muzeum Rycerzy i Żołnierzykówˮ.

 

Kolekcja, którą dysponujemy, to tysiące figur, głównie w skali 1:32, prezentujących wygląd i oporządzenie wojska polskiego od X do XVIII wieku. Zależało nam, by udostępnić ją dla publiczności i stworzyć miejsce, w którym poznawanie historii będzie doświadczeniem niezwykłym i fascynującym. W roku 2013 powołaliśmy w Poznaniu fundację „A to historia!ˮ i przez kilka miesięcy korespondowaliśmy z Krajowym Rejestrem Sądowym w sprawie wykrzyknika w nazwie. Gdy w roku 2014 fundacja została wpisana do rejestru stowarzyszeń byliśmy przekonani, że najtrudniejsze za nami.

 

Nazwa

 

Przez kolejne lata działalności fundacji prowadziliśmy lekcje muzealne w szkołach, by jeszcze przed otwarciem muzeum przekonać się, czego od takich zajęć oczekują dzieci a czego – nauczyciele. Najbardziej dobitnie przekazali nam to uczniowie z klasy IV w szkole podstawowej w Kórniku: oglądając rozłożoną na podłodze mapę Rzeczpospolitej z roku 1772 zwrócili uwagę na dziwny kształt północnej granicy i chcieli wiedzieć, skąd się wziął. Na pytanie, czy słyszeli o krzyżakach, którzy przez 300 lat mieli tam swoje państwo, zażądali kategorycznie kolejnej lekcji właśnie o nich. Powiedzieli, że mało co jest w historii tak interesujące jak rycerze. Również znajomi nauczyciele historii wielokrotnie sygnalizowali nam, jak trudna poznawczo jest tematyka, dotycząca wydarzeń odległych w czasie o setki lat i obcych kulturowo. Postanowiliśmy więc, że nazwa „Muzeum Rycerzy i Żołnierzykówˮ będzie jasną i czytelną informacją o naszej ofercie.

 

Lokalizacja

 

 

Budynek Muzeum Rycerzy i Żołnierzyków  przy ul. Małe Garbary 19 w Toruniu

 

 

Planując lokalizację muzeum i wyprowadzkę z Poznania braliśmy pod uwagę miejsca tak odległe jak Opole czy Iława. W końcu zrozumieliśmy, że nigdy nie uda nam się pogodzić wszystkich naszych oczekiwań, choć do dziś z sentymentem wspominamy ofertę wynajmu piwnic krzyżackiego zamku na Mazurach za 1 zł…. Ostatecznie, po licznych spotkaniach ze specjalistami z branży, nasz wybór padł na Toruń – wymarzone miejsce, by opowiadać o historii rycerzy. Decyzja ta zbiegła się w czasie z odkryciem w kamienicy przy ul. Żeglarskiej fresków o tematyce arturiańskiej. To był prawdziwy uśmiech losu: toruński król Artur jest najstarszym przedstawieniem legendarnego władcy na ziemiach polskich i unikatowym w skali Europy malowidłem, przedstawiającym Dziewięciu Bohaterów. Podziwianie go w oryginale nie jest jednak możliwe, dlatego też zamówiliśmy kopię fresku dla muzeum. Było to możliwe dzięki życzliwej pomocy profesora Juliusza Raczkowskiego z UMK, który dysponował doskonałą dokumentacją zdjęciową z ul. Żeglarskiej.

 

Żołnierzyki na wynos

 

„Pamiątka z Zakopanegoˮ to konkurs, ogłoszony przez Muzeum Zakopiańskie w roku 2019 na przygotowanie pamiątki, nawiązującej do tradycji i dziedzictwa regionu po upadku góralskiego rzemiosła, wypartego przez ofertę plastikowych wyrobów z Chin. Zainspirowani tym tropem zaczęliśmy rozważać przygotowanie oferty dla sklepu z pamiątkami przy naszym muzeum. Decyzję, by to zrobić, pomógł nam podjąć toruński Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej. To dzięki jego doradcom zrozumieliśmy, że rozszerzając działalność muzeum o produkcję wyjątkowych pamiątek możemy stworzyć miejsca pracy i uzyskać dodatkowe źródło finansowania działalności fundacji. W naszej kolekcji znajdują się wyroby Polskiego Związku Głuchych, sprzedawane w latach 1960–1994 w kioskach RUCH-u w całej Polsce. Postanowiliśmy więc przygotować modele, które będą nawiązywać do nich stylem i wielkością.

 

Dotacja

 

Na początku 2020 roku złożyliśmy w toruńskim Ośrodku Wsparcia Ekonomii Społecznej wniosek o dotację na utworzenie ośmiu miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnością, które zadeklarowały gotowość pracy przy malowaniu figurek w pracowni. Uzyskaliśmy ją i w marcu 2020 roku zawarliśmy umowę na realizację projektu. Z uwagi na obostrzenia i restrykcje, związane z epidemią COVID-19, zatrudnienie pracowników oraz wydatkowanie dotacji rozpoczęliśmy dopiero w lipcu 2020. Uruchomienie muzeum zaplanowaliśmy na listopad 2020. Kolejna fala epidemii pokrzyżowała te plany: wielu naszych pracowników i członków ich rodzin zaczęło chorować, tak więc dla bezpieczeństwa całego zespołu zdecydowaliśmy się znaczącą część pracy realizować zdalnie.

 

S.O.S.

 

Wiosną 2021 roku byliśmy już ogromnie zmęczeni: nasza fundacja została wykluczona z niemal wszystkich programów pomocowych, bo zbyt późno zaczęła działalność, by uznać ją za podmiot poszkodowany przez pandemię. Z obawą układaliśmy kolejne scenariusze otwarcia muzeum – brakowało nam sił i środków, by dokończyć projekt. I wtedy jedna osoba z Puszczykowa wykonała jeden telefon do znajomej w Toruniu, która w kilka godzin uruchomiła dla nas prawdziwą akcję ratunkową. Takiej życzliwości od zupełnie obcych ludzi nigdy nie doświadczyliśmy. Ich pomoc pozwoliła nam zakończyć instalację wystawy i zaplanować otwarcie muzeum na 15 lipca 2021 roku.

Małe Garbary 19 – to adres naszego muzeum, do którego zapraszamy serdecznie przez cały rok. Znaleźć nas też można na stronie: muzeumrycerzy.pl oraz www.facebook.com/muzeumrycerzyizolnierzykow/

Katarzyna Czarna